Πριν το snap (μέρος 1ο)
Διαβάζοντας τις φάσεις
Ας πάμε πίσω στον quarterback όταν αυτός βρίσκεται στο huddle. Οτιδήποτε γίνεται πριν το snap συντελείται αποκλειστικά σε νοητικό επίπεδο και εκεί είναι που ο quarterback ξεχωρίζει από όλους τους άλλους τύπους αθλητών. Για το παράδειγμά μας υπάρχουν φορές που η ομάδα δεν θα επιλέξει εξ΄αρχής ένα συγκεκριμένο σύστημα αλλά θα προτιμήσει ένα “check”. Αυτό σημαίνει ότι οι επιθετικοί θα πρέπει πρώτα να παραταχθούν για το snap και μόνο τότε ο quarterback θα τους ανακοινώσει ποιο είναι το τελικό σύστημα. Το “check” μπορεί να είναι μία από τις τρεις παρακάτω παραλλαγές:
- Check-with-me run: το run προς τη μία μεριά ή την άλλη ανάλογα με την προτίμηση του quarterback.
- Check-with-me pass: ένα από δύο πιθανά συστήματα με πάσα.
- Check-with-me-at-the-line: είτε run είτε pass, θα αποφασιστεί στο snap.
Όταν όλοι θα είναι στις θέσεις τους και ο quarterback θα έχει την ευκαιρία να τσεκάρει την αντίπαλη άμυνα, τότε μόνο θα καλέσει το σύστημα που πιστεύει ότι ταιριάζει καλύτερα απέναντι σε αυτό που παρατήρησε. Ας υποθέσουμε ότι έχει επιλεγεί το “check-with-me run” και το σύστημα είναι “I Weak Right” με σχηματισμό “21” (δύο running backs, ένας tight end). Αφού παραταχθεί η επίθεση, ο quarterback (συχνά με τη βοήθεια του center) θα κοιτάξει να δει που ακριβώς βρίσκονται οι δύο αντίπαλοι safeties.
Ο strong safety θα είναι προς τη μεριά του tight end ενώ ο free safety λογικά θα είναι στη μεριά του X receiver. Τότε ο quarterback θέλοντας να ελέγξει αν κάποιος από τους δύο safeties έχει σκοπό να τρέξει προς το μέρος του για να σταματήσει το run, αρχίζει ένα ψεύτικο μέτρημα απειλώντας να κάνει το snap ανά πάσα στιγμή και με αυτό τον τρόπο προσπαθεί να προσδιορίσει προς ποια πλευρά της άμυνας θα κατευθυνθεί ο έξτρα αντίπαλος παίκτης. Μόλις το αντιληφθεί αυτό, θα καλέσει σύστημα για την αντίθετη πλευρά. Σε αυτή την περίπτωση αν ο free safety (που έστω βρίσκεται στα αριστερά) συγκλίνει προς την μπάλα, ο quarterback θα πει “Check-24! Check-24!” και το run θα πάει προς το κενό B στα δεξιά (δηλαδή ο running back #2 στο κενό #4). Αν πει “Check-23! Check-23!” τότε η κίνηση θα γίνει προς τα αριστερά.
Το πρόβλημα είναι πως οι σύγχρονες άμυνες μπορούν να καμουφλάρουν εξαιρετικά την κάλυψη και τις προθέσεις τους. Η άμυνα πρωτίστως αποσκοπεί στο να μεταφέρει την πίεση στον quarterback ώστε να τον μπερδέψει ή να τον δελεάσει. Αυτό σημαίνει ότι οι αντίπαλοι θα προσπαθήσουν να αποκρύψουν τον σκοπό τους, ει δυνατόν μέχρι την τελευταία στιγμή, ώστε ο quarterback να μην μπορέσει να διαβάσει την άμυνα με ακρίβεια. Από την άλλη ο quarterback θα επιμηκύνει το μέτρημά του όσο περισσότερο μπορεί, ώστε να αναγκάσει τους αμυντικούς να αποκαλύψουν το μυστικό τους χαρτί νωρίτερα από όσο θα ήθελαν. Θα ψάξει για οποιαδήποτε ένδειξη που μπορεί να αποκαλύψει τι σχεδιάζει ο αντίπαλος. Θα προσπαθήσει να μαντέψει πόσοι αμυντικοί θα έρθουν κατά πάνω του, άρα θα γνωρίζει αν έχει αρκετούς συμπαίκτες για να τους μπλοκάρουν.
Σε τελική ανάλυση ο quarterback ελπίζει πως οι ατέλειωτες ώρες παρακολούθησης βίντεο θα τον βοηθήσουν να βρει ενδείξεις για το πως αντιδρά ο κάθε παίκτης σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Στον επαγγελματικό αθλητισμό η ουσία συχνά βρίσκεται σε τέτοιες μικρολεπτομέρειες. Φυσικά ο quarterback επεξεργάζεται παράλληλα τις πληροφορίες που λαμβάνει κατά την εξέλιξη του ίδιου του αγώνα. Καθώς παρατηρεί την άμυνα πιθανώς να σκέφτεται “Κάθε φορά που επιλέγουμε διάταξη I, οι αντίπαλοι κατεβάζουν το strong safety προς το μέρος μας. Ποιες δυνατότητες δημιουργεί αυτό; Μήπως θα έπρεπε να δίνω πάσα κάθε φορά; Ή να τρέξουμε προς τον strong safety; Μήπως να τρέξουμε μακριά από αυτόν;”
Ας συνοψίσουμε. Ο quarterback έχει πάρει τη θέση του πριν το snap, έχει επιλέξει το σύστημα “check-with-me run” και ψάχνει για οποιαδήποτε ένδειξη που θα τον βοηθήσει να αποφασίσει προς ποια κατεύθυνση θα στείλει την μπάλα. Συνήθως μπορεί να καταλάβει από ποια μεριά θα έρθει ο safety, συνεπώς θα καθοδηγήσει την επίθεση στην αντίθετη πλευρά. Διαβάζει την άμυνα για λίγα ακόμα δευτερόλεπτα και ξαφνικά διαπιστώνει ότι οι αντίπαλοι έχουν παραταχθεί με σφιχτό σχηματισμό στο κέντρο ώστε να αντιμετωπίσουν το σύστημα run. Οπότε συνειδητοποιεί ότι εναντίον μιας τέτοιας διάταξης μάλλον θα ήταν προτιμότερο να δώσει μακρινή πάσα¹. Άρα τώρα πρέπει να αλλάξει εντελώς το σύστημα. Και το ρολόι² της επίθεσης συνεχίζει να μετράει…
Περί audibles. Ο quarterback δεν έχει άπειρες επιλογές για το σετ των εναλλακτικών συστημάτων. Κάποιος πολύ μελετημένος, όπως ο περίφημος Peyton Manning, μπορεί να κατέβει στον αγώνα έχοντας απομνημονεύσει όλα τα συστήματα και τις παραλλαγές τους. Όμως δεν έχει σημασία τι ξέρει ο Manning αλλά τι ξέρουν οι συμπαίκτες του. Πριν ο quarterback καλέσει το νέο σύστημα, πρέπει να γνωρίζει με ποιους συνεργάζεται ανά πάσα στιγμή και τι έχει εμπεδώσει ο καθένας τους. Μεταξύ άλλων τα audibles περιορίζονται ανάλογα με τους παίκτες που βρίσκονται εντός του αγωνιστικού χώρου και για αυτό το λόγο η συνέχεια στο ρόστερ από τη μια χρονιά στην άλλη είναι σημαντική για την επιτυχία μιας ομάδας. Κάθε οργανισμός φιλοδοξεί να έχει ένα σταθερό κορμό παικτών, ωστόσο αυτό δεν είναι εύκολο στο NFL λόγω των συχνών τραυματισμών και του σκληρού salary cap³.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο quarterback θα αναγκαστεί να επιλέξει ένα από τα προαποφασισμένα τέσσερα ή πέντε συστήματα που ορίστηκαν κατά την προετοιμασία, επειδή ήταν εκείνα με τις μεγαλύτερες πιθανότητες εναντίον της συγκεκριμένης άμυνας που παίζουν οι αντίπαλοι. Φυσικά πριν επιλέξει αυτό το σύστημα, ο quarterback θα πρέπει να θυμηθεί τι έκανε η άμυνα την τελευταία φορά που βρέθηκε σε αυτή την κατάσταση. Ο χρόνος στο ρολόι μπορεί να μετράει, αλλά ο παίκτης θα πρέπει να είναι σε διαρκή επαγρύπνηση και να κρατάει την επίθεση σε ισορροπία ώστε να μην γίνεται προβλέψιμη.
Ας αναλύσουμε τώρα την περίπτωση του check-with-me pass. Εκεί οι διαδρομές θα καθοριστούν από τον αριθμό των βημάτων που κάνει προς τα πίσω ο quarterback. Αν διαβάσει την άμυνα και δει κάποιον blitzer⁴ τότε θα φωνάξει “30-30-30!”, κάτι που δίνει στους receivers να καταλάβουν ότι ο quarterback θα κάνει τρία βήματα προς τα πίσω και αυτοί θα πρέπει να ακολουθήσουν αντίστοιχη διαδρομή (three-step route). Αν ο quarterback φωνάξει “50-50-50!” σημαίνει ότι θα κινηθεί πέντε βήματα πίσω και οι receivers θα επιλέξουν πιο μακρινό κόψιμο.
Πιθανώς να σκέφτεστε “αν εγώ που είμαι στο σπίτι μου ή στην κερκίδα μπορώ να ακούω αυτά τα νούμερα και γνωρίζω σε ποιο κενό θα εστιάσει η επίθεση για το run ή ποια διαδρομή θα ακολουθήσει ο receiver, δεν μπορεί να το ακούσει και η ίδια η άμυνα;”
Έχετε απόλυτο δίκιο και αυτός είναι ο λόγος που πολλές ομάδες χρησιμοποιούν κωδικοποίηση με χρώματα για τα checks και τα audibles. Το χρώμα που θα επιβεβαιώσει το σύστημα ονομάζεται “hot” ενώ τα υπόλοιπα μπορούν απλώς να αγνοηθούν. Συχνά το ποιο χρώμα από όλα θα είναι το hot αλλάζει ανά 15λεπτη περίοδο κάτι που εφαρμόζεται τόσο στο κολεγιακό football όσο και στο NFL. Συνηθισμένες επιλογές είναι τα red, white, blue, black και ανάλογα με την εκάστοτε περίοδο η χρήση κάποιου από αυτά τα χρώματα αλλάζει το σύστημα επιτόπου.
Στο playbook των ομάδων υπάρχει μια ξεχωριστή σελίδα που αναφέρεται στα πιθανά audibles και μόλις ο quarterback φωνάξει το hot χρώμα, αυτομάτως αλλάζει το σύστημα με βάση έναν αριθμημένο κατάλογο. Έστω ότι βρισκόμαστε στο τρίτο 15λεπτο και το hot είναι το blue. Πιθανότατα να ακούσετε κάτι σαν: “Red-22. Red-22. Check. Check. White-30. White-30”. Σε αυτή την περίπτωση δεν αλλάζει τίποτα. Είναι απλώς μια κομπίνα αφού ο quarterback δεν χρησιμοποίησε το hot χρώμα. Αν όμως οι παίκτες ακούσουν κάτι σαν “Red-22. Red-22. Check. Check. Blue-23. Blue-23”, τότε όλοι η επίθεση καταλαβαίνει ότι έρχεται audible. Το πρώτο νούμερο μπορεί να είναι παραπλανητικό ή μπορεί να είναι το μέτρημα που δείχνει πότε θα γίνει το snap. Το “Blue-23” πρακτικά λέει στην επίθεση ότι το σύστημα αλλάζει, ότι θα μετρήσουν δύο φορές για το snap και ότι το νέο σύστημα θα είναι το audible #3 του καταλόγου.
Απολαύστε τον Peyton Manning επί το έργον:
Όταν ο quarterback αλλάξει το σύστημα επιτόπου, η προστασία⁵ που του παρέχουν οι συμπαίκτες του πρέπει επίσης να αλλάξει. Σχεδόν στις μισές ομάδες του NFL αυτός που ορίζει ποιο είδος κάλυψης θα επιλεγεί είναι ο center και όχι ο quarterback. Ως συνήθως, κάποιοι το εκτελούν καλύτερα από άλλους. Ένα καλό παράδειγμα είναι ο center Jeff Saturday, ο οποίος κατά τη θητεία του στους Indianapolis Colts μπορούσε να αλλάξει την προστασία ακόμα και δύο δευτερόλεπτα πριν το snap. Έτσι έδινε τη δυνατότητα στον Peyton Manning να διαβάσει καλύτερα την άμυνα, να εκτιμήσει την κατάσταση και να πάρει τη σωστότερη απόφαση. Οπότε δεν ήταν έκπληξη πως όταν ο Saturday τραυματίστηκε στην αρχή της σεζόν 2008, οι αντίπαλοι άρχισαν να εφαρμόζουν blitz εναντίον του Manning περισσότερο από όσο συνήθιζαν προηγουμένως. Υπέθεταν ότι ο ρούκι Jamey Richard δεν θα επέλεγε πάντα το σωστό σύστημα για την κάλυψη του quarterback, τουλάχιστον όχι με την ίδια συνέπεια που το έκανε ο Saturday. Τελικά ο Manning αναγκάστηκε να ορίζει μόνος του το σύστημα της προστασίας.
Επόμενο: Πριν το snap (μέρος 2ο): συγχρονισμένο football υπό 140 ντεσιμπέλ
¹ Μακρινή πάσα: Στο American Football επιτρέπεται μόνο μία μπροστινή πάσα (forward pass) ανά down και αυτή σχεδόν πάντα γίνεται από τον quarterback. Επιπλέον αν η μπάλα περάσει τη νοητή γραμμή του snap, τότε δεν επιτρέπονται πλέον μπροστινές πάσες για όσο διαρκεί η φάση. Ένας άλλος σημαντικός κανονισμός είναι πως αν η μπροστινή πάσα αποτύχει και η μπάλα πέσει κάτω χωρίς να υπάρξει κατοχή, τότε η φάση διακόπτεται ως incomplete pass και συνεχίζουμε με το επόμενο down. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για την πάσα προς τα πίσω (backward pass). Αν η μπάλα πέσει κάτω, τότε αυτομάτως γίνεται διεκδικήσιμη (fumble). Αυτός είναι ένας από τους λόγους που στο NFL σπανίως βλέπουμε πάσες προς τα πίσω, εν αντιθέσει με το rugby που είναι ο κανόνας.
² Ρολόι της επίθεσης: Στο NFL, όπως και στο μπάσκετ, υπάρχει χρονόμετρο που περιορίζει το χρόνο που έχει στη διάθεσή της η επίθεση. Η διαφορά όμως είναι ότι ο περιορισμός αφορά στο σχεδιασμό της επίθεσης (όσο το παιχνίδι είναι σταματημένο) και όχι στην ίδια την εκτέλεσή της. Το όριο είναι 40 δευτερόλεπτα, τα οποία μετράνε από τη στιγμή που η προηγούμενη φάση σταμάτησε (“dead ball”, π.χ. ολοκληρώθηκε ένα down) και μέχρι να γίνει το snap. Μετά από timeout, ο διαθέσιμος χρόνος είναι 25 δευτερόλεπτα. Εν ολίγοις το χρονόμετρο δείχνει στον quarterback πόσα δευτερόλεπτα έχει μέχρι το snap. Αν ο χρόνος λήξει, τότε η ποινή είναι 5 γιάρδες (η ορολογία είναι “delay of game penalty”).
³ Σκληρό (hard) salary cap: Εν αντιθέσει με πρωταθλήματα που έχουν μηδενικούς περιορισμούς στη μισθοδοσία των παικτών (MLB, Euroleague) ή salary caps γεμάτα παραθυράκια (ΝΒΑ), το NFL έχει υιοθετήσει ένα άκαμπτο σύστημα όπου όλες οι ομάδες μοιράζονται το ίδιο ακριβώς ποσό χωρίς δυνατότητα να το υπερβούν. Το salary cap του NFL τέθηκε για πρώτη φορά σε ισχύ το 1994 και εν έτει 2019 βρίσκεται στα 188 εκατομμύρια δολάρια για κάθε ομάδα. Είναι πιθανώς ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο οι δυναστείες σπανίζουν και σχεδόν κάθε χρονιά υπάρχει διαφορετικός πρωταθλητής. Αυτό δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία στην ανεπανάληπτη επιτυχία των New England Patriots που εδώ και είκοσι χρόνια βρίσκονται σταθερά στις κορυφαίες θέσεις.
⁴ Blitz: Αμυντική τακτική που αποσκοπεί στο να αποτρέψει τη μακρινή πάσα της επίθεσης ή έστω να δυσκολέψει την ακρίβειά της. Κατά την εκτέλεση του blitz οι αμυντικοί παρατάσσονται με τέτοιο τρόπο ώστε αυτοί που θα κινηθούν προς τον quarterback να είναι περισσότεροι από τους συνηθισμένους. Τυπικά ένα σύστημα blitz έχει πέντε αμυντικούς αντί για τους τέσσερις παραδοσιακούς linemen. Ο επιπρόσθετος παίκτης ονομάζεται blitzer. Το ρίσκο για την άμυνα είναι πως δημιουργείται μεγαλύτερο κενό στα μετόπισθεν άρα αν ο quarterback καταφέρει να βγάλει καλή πάσα, η επίθεση αυξάνει τις ελπίδες της για θετικό αποτέλεσμα.
⁵ Προστασία: Ο γενικός όρος είναι Pocket Protection, όπου “pocket” η περιοχή που προστατεύουν οι επιθετικοί linemen μέσα στην οποία πρέπει να κινείται ο quarterback μετά το snap. Δεν είναι σπάνιο ο θύλακας αυτός τελικά να καταρρέει και ο quarterback να βρίσκεται εκτεθειμένος απέναντι στους αμυντικούς.