Snap!
Το τελικό στάδιο
Ας μιλήσουμε για fumbles¹. Μην θεωρείτε δεδομένο ότι η μεταφορά της μπάλας από το center στον quarterback είναι πάντα σίγουρη και ασφαλής. Οι καλές ομάδες ποτέ δεν αγνοούν τη σπουδαιότητα αυτής της πρώτης πάσας. Όλο και περισσότερο οι προπονητές του NFL αναγκάζονται να δουλέψουν σε πράγματα τόσο βασικά όσο το snap, αφού οι νέοι quarterbacks ερχόμενοι από τα κολέγια συχνά δεν έχουν εμπεδώσει θεμελιώδεις αρχές με καταστροφικές συνέπειες. Πιθανώς να πέρασαν πολύ χρόνο κατά την ακαδημαϊκή τους καριέρα παίζοντας σε σχηματισμό shotgun², ώστε να έχουν ελάχιστη εμπειρία στο snap ακριβώς πίσω από το center. Κάτι τέτοιο αποτελεί πρόβλημα ακόμα και για τους ίδιους τους center, αφού πολλοί από αυτούς έπαιζαν σε παρόμοιους σχηματισμούς στο κολέγιο. Παλαιότερα το snap μεταξύ center και quarterback ήταν μια τυπική άσκηση που δοκιμαζόταν μόνο μια φορά στην προπόνηση. Τώρα έχει γίνει μια δεξιότητα που πρέπει να διδαχθεί εκ νέου για τις απαιτήσεις του NFL. Και είναι γνωστό ότι οι ευκαιρίες για τέτοια μαθήματα είναι πολύ περιορισμένες σε αυτό το κορυφαίο και απαιτητικό επίπεδο.
Μέχρι στιγμής όσα αναλύσαμε για τις αρμοδιότητες του quarterback βρίσκονταν στο νοητικό στάδιο. Μόλις όμως γίνει το snap, η νοητική δραστηριότητα θα μετατραπεί σε φυσική.
Αν το σύστημα που έχει επιλεγεί είναι run, ο quarterback πρέπει να διασφαλίσει ότι η μπάλα θα μεταφερθεί αλάνθαστα στα μετόπισθεν αλλά και να εκτελέσει σωστά προσποίηση πριν την πάσα. Οι προσποιήσεις αυτές είναι πολύ συνηθισμένες σε τέτοια συστήματα, η δε σωστή εκτέλεσή τους είναι πάντα αποφασιστικής σημασίας, γιατί μπορεί να δώσουν χρόνο στο running back να τρέξει μέσα από κάποιο κενό αν οι αμυντικοί διστάσουν έστω και στιγμιαία. Μέσα στη γενική αναταραχή που επικρατεί μετά το snap με παίκτες να τρέχουν, να μπλοκάρουν ή να προσποιούνται προς όλες τις κατευθύνσεις, είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουν οι αντίπαλοι ποιος ακριβώς έχει την κατοχή της μπάλας. Συνεπώς μια καλή προσποίηση συχνά διαχωρίζει το επιτυχημένο running play από το down με μηδενικό κέρδος. Ο Hall of Famer Brett Favre των Green Bay Packers ήταν πάντα εξαιρετικός σε τέτοιες φάσεις.
Αν το σύστημα απαιτεί μακρινή πάσα, ο quarterback θα πρέπει να αναγνωρίσει το είδος της αντίπαλης κάλυψης όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Υποδειγματικός σε αυτόν τον τομέα είναι ο Eli Manning των New York Giants (αδερφός του Peyton), μιας και η εξέλιξή του μέσα στα χρόνια έδειξε με ποιον τρόπο μπορεί να ωριμάσει ένας quarterback. Στα πρώιμα στάδια της καριέρας του δυσκολευόταν αρκετά να αναγνωρίσει με συνέπεια τις αλληλοκαλύψεις της άμυνας και συχνά πετούσε την μπάλα εκεί που δεν έπρεπε, κάτι που οδηγούσε σε interceptions³. Ωστόσο όσο περισσότερες επαναλήψεις και παραστάσεις αποκτά ένας παίκτης, τόσο καλύτερα καταλαβαίνει τον τρόπο που τον αντιμετωπίζει η άμυνα. Αν ξέρει σε ποιες περιοχές να κοιτάξει, τότε βελτιώνεται και η ικανότητά του να πάρει τις σωστές αποφάσεις.
Ο κάθε θεατής μπορεί να καταλάβει πότε ο Eli Manning βλέπει γήπεδο: όταν αγνοεί την προφανή πάσα στον κοντινό του receiver, διαβάζει τη φάση και καταλήγει στη δεύτερη ή τρίτη επιλογή του, πετώντας την μπάλα σε έναν αντικειμενικά μέτριο receiver όπως ο Reuben Randle ή στον αναπληρωματικό tight end ή σε κάποιον άλλο που σίγουρα δεν ήταν ο πρωταρχικός στόχος του συστήματος.
Ένας από τους καλύτερους quarterbacks στο διάβασμα της αντίπαλης άμυνας μετά το snap είναι ο Drew Brees των New Orleans Saints. Μεταξύ 2010 και 2014 πάσαρε σχεδόν 3.300 φορές, όμως δεχόταν sack⁴ σε μόλις μία ανά 23 προσπάθειες, παρά το γεγονός ότι η επιθετική γραμμή της Νέας Ορλεάνης δεν ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική. Συγκριτικά ο Jay Cutler (Chicago Bears) δεχόταν sack σε μία ανά 12 προσπάθειες την ίδια περίοδο. Οι επιδόσεις του Brees έκαναν τη διαφορά σε ένα κόσμο όπου όσοι quarterbacks προσπαθούν να κρατήσουν περισσότερο την μπάλα μέχρι να αποκρυπτογραφήσουν την αντίπαλη άμυνα, βρίσκονται τελικά σωριασμένοι στο χορτάρι.
Κάτι άλλο που πρέπει να έχει στο νου του ο quarterback είναι το σημείο από το οποίο πρέπει να πασάρει ώστε να εφαρμόσει το σχέδιό του αυτούσιο. Οι επιθετικοί linemen γενικά γνωρίζουν ποιο χώρο πρέπει να προστατεύσουν. Είναι ικανοί να εφαρμόσουν διάφορες τεχνικές (slide, scat, squeeze⁵) αλλά σε τελική ανάλυση επικεντρώνονται μόνο στο σημείο από το οποίο ο quarterback θα πετάξει την μπάλα. Μέρος της προπόνησής τους είναι να τοποθετούν ένα ομοίωμα σε εκείνο το σημείο και να εξασκούνται στο πως θα το προστατεύσουν. Οι νέοι ή γενικά οι απρόσεκτοι quarterbacks δεν μπορούν πάντα να τηρήσουν το αρχικό πλάνο, συνεπώς όλη η προστασία γύρω τους κινδυνεύει να καταρρεύσει. Μπορεί η πάσα να έπρεπε να γίνει ακριβώς πίσω από τον center αλλά ο quarterback να έκανε τελικά δυο βήματα προς τα αριστερά και να βρέθηκε πίσω από τον guard, κάτι που σίγουρα θα δημιουργήσει προβλήματα στην κάλυψη.
Ορισμένες φορές ο quarterback και οι προπονητές του πρέπει να συμβιβαστούν με την πραγματικότητα και να αποδεχθούν πως η πάσα χρειάζεται να γίνει μακριά από τον καλύτερο rusher⁶ της άμυνας. Για παράδειγμα ένα σύστημα half-roll μπορεί να ορίζει ότι ο quarterback θα κινηθεί προς τα δεξιά, εκτός της περιοχής κάλυψης που του παρέχουν οι linemen του και ο λόγος να είναι ότι ο αριστερός tackle της επίθεσης δεν μπορεί να εμποδίσει ένα αμυντικό-φόβητρο σαν τον defensive end Justin Houston. Κάτι τέτοιο ίσως αποτελεί παραδοχή ότι ο tackle της ομάδα μας δεν είναι ικανός να αντιμετωπίσει τον αντίπαλο, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια εναλλακτική λύση αφού ο quarterback μπορεί τώρα να κινηθεί μακριά από το κέντρο και να έχει περισσότερο χρόνο να πασάρει πριν τον προφτάσει ο Houston. Αν όμως ο quarterback δεν γνωρίζει από ποια θέση πρέπει να δώσει την πάσα, τότε μόλις έχει δώσει πλεονέκτημα ενάμιση βήματος σε έναν από τους πιο βίαιους και αποτελεσματικούς rushers της λίγκας.
Ο quarterback πρέπει επίσης να γνωρίζει τις διόδους διαφυγής του και μέχρι ποιο χώρο μπορεί να τον προστατέψει ο κλοιός των συμπαικτών του ανάλογα με το σύστημα που έχει επιλεγεί. Αν μια ομάδα έχει quarterback που προτιμά να παίζει εντός αυτού του θύλακα προστασίας, τότε το ιδανικό σημείο είναι ακριβώς το μέσο του γηπέδου και θα επιδιώξει να βρεθεί εκεί πριν δώσει την πάσα. Συνεπώς οι επιλογές διαφυγής του θα είναι τα κενά Α και Β στο κέντρο της επίθεσης (εκατέρωθεν του center ή ανάμεσα στους guards και στους tackles). Ένας παίκτης όπως ο Ben Roethlisberger (θρυλικός εν ενεργεία QB των Pittsburgh Steelers), θα πρέπει να θυμάται σε ποιες περιπτώσεις ο αριστερός tackle του χρειάζεται να οδηγήσει τον αμυντικό end προς τα έξω. Ο Ben είναι πολύ καλός στο να διαβάζει αυτές τις φάσεις, όπως έδειξε τις σεζόν που έφτασε μέχρι τα Super Bowl XLIII και XLV το 2009 και 2011 αντίστοιχα. Όμως αν το ένστικτό του είναι να ξεφύγει από την εξωτερική πλευρά του αριστερού tackle και ο τελευταίος αντιμετωπίζει ένα ικανό end σαν τον Elvis Dumervil, η προσπάθεια διαφυγής από αυτή τη διαδρομή θα αποτύχει παταγωδώς. Τουναντίον ο Roethlisberger θα πρέπει πρώτα να κάνει ένα βήμα προς τα μέσα και μετά να κινηθεί προς τα έξω. Διαφορετικά θα κατευθυνθεί προς εκείνο το σημείο στο οποίο ο συμπαίκτης του οδηγεί την άμυνα.
Κατά τη διάρκεια της στρατηγικής φάσης πριν το snap, ο quarterback ελέγχει διαρκώς πόσος χρόνος του απομένει και όσο στέκεται στη γραμμή της επίθεσης έχει το νου του στο ρολόι στο βάθος του end zone. Ωστόσο αμέσως μετά το snap αρχίζει να μετράει ένα διαφορετικό χρονόμετρο, το οποίο αν αγνοηθεί θα του κοστίσει πολλά περισσότερα από την ποινή για καθυστέρηση του παιχνιδιού (delay of game με ποινή πέντε γιάρδες).
Ο Dan Marino (hall of famer QB των Miami Dolphins για 17 χρόνια) συνηθίζει να αναφέρεται στο εσωτερικό ρολόι που έχει στο μυαλό του ο κάθε quarterback και αποτελεί το πιο πολύτιμο εργαλείο του. Με αυτό τον τρόπο ο παίκτης διαισθάνεται τη διάρκεια κάθε φάσης καθώς αυτή εξελίσσεται και οι καλύτεροι quarterbacks εφαρμόζουν το παραπάνω με ακρίβεια ελβετικού ρολογιού. Στο αντίθετο άκρο βρίσκονται παίκτες σαν τον JaMarcus Russell, που αγωνίζονται λες και το ρολόι τους έχει ξεμείνει από μπαταρία (παρ’ ότι νούμερο 1 στο draft, ο JaMarcus έπαιξε μόλις τρεις σεζόν και έκανε περισσότερα λάθη παρά touchdowns, η περίπτωσή του θεωρείται ίσως το μεγαλύτερο φιάσκο στην ιστορία του NFL draft).
Αυτό το εσωτερικό ρολόι δείχνει την αξία του όταν έρθει η ώρα της πάσας. Κατά την εξέλιξη ενός συστήματος ακόμα κι αν η διαδρομή του receiver είναι ίδια για όλους στα χαρτιά, διαφορετικοί παίκτες θα την εκτελέσουν με ελαφρώς διαφορετικούς τρόπους. Συνεπώς ο quarterback θα πρέπει να θυμάται τις μικροδιαφοροποιήσεις του κάθε receiver τη στιγμή που αυτός θα ξεκινήσει την κίνησή του.
Το εσωτερικό ρολόι υποδεικνύει επίσης στον quarterback πότε θα πρέπει να προχωρήσει στην επόμενη επιλογή του. Κάθε μεταβολή στο ξεκίνημα της κίνησης του receiver (για παράδειγμα αν αυτός εμποδιστεί κατά τα πρώτα του βήματα και αναγκαστεί να αλλάξει την τροχιά του), μπορεί να επηρεάσει το συγχρονισμό του συστήματος. Ορισμένες ομάδες χρησιμοποιούν κόρνες κατά τις προπονήσεις τους ώστε να βοηθήσουν τους quarterback να εξελίξουν την αίσθηση του εσωτερικού μετρήματος. Η κόρνα θα ακουστεί τρία δευτερόλεπτα μετά το snap, υπενθυμίζοντας στον quarterback ότι εφόσον δεν πρόλαβε να δώσει την μπάλα μέχρι εκείνη τη στιγμή, τότε πιθανότατα μόλις δέχτηκε sack.
Από την άλλη το να βρει έναν receiver ακριβώς εκεί που θα τον περίμενε, δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση για τον quarterback. Οι περισσότερες ομάδες χρησιμοποιούν στα συστήματά τους κοψίματα με επιλογές, κάτι που επιτρέπει στο receiver να διαβάσει τον τρόπο που τον καλύπτει η άμυνα μετά το snap και να διαλέξει την καλύτερη δυνατή διαδρομή. Για να πετύχει αυτό το σχέδιο, ο quarterback και ο receiver πρέπει να είναι απόλυτα συντονισμένοι μεταξύ τους.
Ας υποθέσουμε ότι οι Atlanta Falcons καλούν ένα σύστημα για τον receiver Julio Jones, με επιλογή στις διαδρομές που θα ακολουθήσει. Ο Jones ανάλογα με τον τρόπο που μαρκάρεται θα αποφασίσει προς τα που θα τρέξει. Αν ο quarterback Matt Ryan κοιτάξει προς τη μεριά της άμυνας και δει τον cornerback στην εξωτερική πλευρά του Jones, τότε θα καταλάβει ότι ο τελευταίος έχει επιλέξει slant route. Αν ο cornerback στέκεται περίπου επτά γιάρδες από τη γραμμή του snap, τότε πιθανώς θα ακολουθηθεί fade route (δηλαδή πρακτικά η διαδρομή fly #9 που είχαμε δει προηγουμένως με το receiver να κόβει ευθεία προς την goal line). Τόσο ο Ryan όσο και ο Jones θα πρέπει να διαβάσουν την άμυνα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, διαφορετικά το αποτέλεσμα θα είναι incompletion ή, ακόμα χειρότερα, interception.
Σε ορισμένα συστήματα μπορεί τρεις ή ακόμα και τέσσερις receivers να έχουν αντίστοιχες διαδρομές επιλογής . Κάτι τέτοιο δίνει στον quarterback πολλαπλά εναλλακτικά πλάνα και όλα αυτά την ώρα που κινείται προς τα πίσω υπό την πίεση της άμυνας. Κυριολεκτικά δεν υπάρχει όριο στον όγκο των πληροφοριών που πρέπει να μπορεί να επεξεργαστεί ένας quarterback αν θέλει να δώσει έστω και μια απλή πάσα.
Αν υποθέσουμε ότι ο quarterback έχει καταφέρει να φτάσει ως εδώ, το μόνο που του απομένει είναι να πατήσει γερά και να πετάξει την μπάλα. Υπό ιδανικές συνθήκες (έχοντας μάθει πλέον τόσα πράγματα, πόσο συχνά νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό;) ο παίκτης στοχεύει στο να κάνει ένα βήμα προς τα εμπρός και να δώσει πάσα στηριζόμενος στο εμπρός πόδι. Ωστόσο τις περισσότερες φορές ο quarterback αναγκάζεται τελικά να συμβιβαστεί και να πασάρει με όποιο τρόπο μπορέσει, ακόμα και εκτός ισορροπίας ή με το αδύναμο χέρι του.
Επ’ αυτού ο Dan Marino συμβουλεύει το εξής: “Όταν δοκιμάζω κάποιον quarterback, πάντα θέλω να μου πετάξει την μπάλα εκατό φορές στηριζόμενος στο λάθος πόδι” (δηλαδή σε αυτό που βρίσκεται προς τα πίσω). Ένας μεγάλος αριθμός scouts τείνει να βαθμολογεί αρνητικά όποιον quarterback το κάνει αυτό. Στην πραγματικότητα όμως το να μπορεί να δώσει τέτοιες πάσες είναι ένα πολύ σημαντικό προσόν, ειδικά όταν ο κλοιός της προστασίας αρχίσει να καταρρέει.
Μετά από όλα αυτά, ο quarterback είναι επιτέλους έτοιμος να κάνει αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν ότι αποτελεί την κύρια δουλειά του: να πασάρει την μπάλα όσο πιο δυνατά και μακριά μπορεί. Φέρνει πίσω το χέρι του, αυτό που του έδωσε τόση αίγλη σε όλη την καριέρα του, και ξεκινάει την εμβληματική κίνηση που απαθανατίζεται στις αφίσες όλων των φίλων του NFL.
Επόμενο: QB: Ερωτήσεις & Απαντήσεις
¹ Fumble: Συμβαίνει όταν ο έλεγχος της μπάλας χαθεί από τον κάτοχό της και αυτή γίνει διεκδικήσιμη από όλους. Δεδομένου ότι στο American Football η κατοχή της μπάλας ανάμεσα στις δύο ομάδες δεν αλλάζει τόσο συχνά ή εύκολα όπως π.χ. στο ποδόσφαιρο, το fumble είναι η χρυσή ευκαιρία της άμυνας να αντιστρέψει την κατάσταση. Ομοίως και το interception, δείτε παρακάτω.
² Shotgun: Σχηματισμός κατά τον οποίο ο quarterback στέκεται περίπου πέντε με επτά γιάρδες πίσω από το center πριν ο τελευταίος εκτελέσει το snap. Απαιτεί δεξιότητα καθώς ο center θα πρέπει να δώσει την πάσα με μεγάλη ακρίβεια. Άλλοι δημοφιλείς σχηματισμοί είναι o Pistol (ο quarterback στέκεται τρεις με τέσσερις γιάρδες πίσω από το center) και ο Single Set Back (ο QB είναι ακριβώς πίσω από το center).
³ Interception: το κλέψιμο της μπάλας από την άμυνα κατά τη διάρκεια μιας μπροστινής πάσας, χωρίς η μπάλα να πέσει κάτω ή γενικά η φάση να σταματήσει. Τυπικά ο αμυντικός κλέβει την πάσα προτού η μπάλα φτάσει στον αποδέκτη της, αν και υπάρχει πιθανότητα το κλέψιμο να γίνει αν ο επιθετικός προσπαθήσει να πιάσει την μπάλα, αποτύχει να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχό της και η αλλαγή κατοχής γίνει στον αέρα (διαφορετικά θα είχαμε fumble). Πρακτικά είναι το χειρότερο δυνατό λάθος που μπορεί να κάνει ένας quarterback καθώς μετά το interception η φάση δεν σταματάει και η άμυνα συχνά έχει ελεύθερο πεδίο για να κερδίσει αρκετές γιάρδες ή ακόμα και να φτάσει σε touchdown. Ωστόσο το λάθος δεν είναι πάντα του quarterback, πιθανώς αυτός που έφταιγε να ήταν ο receiver γιατί δεν βρέθηκε στο σωστό σημείο τη σωστή στιγμή όπως όριζε το σύστημα.
⁴ Sack: Όταν ο quarterback δέχεται τάκλιν όσο βρίσκεται πριν τη νοητή γραμμή που έγινε το snap (line of scrimmage) και πριν καταφέρει να δώσει πάσα. Πιο ταιριαστές εκφράσεις για τον quarterback θα ήταν ίσως “κατεδαφίζεται” ή “σωριάζεται”, μιας και οι αμυντικοί πέφτουν πάνω του με όλη τους τη δύναμη. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα είναι πως με αυτό τον τρόπο πάντα χάνονται πολύτιμες γιάρδες για την επίθεση, αφού το επόμενο down θα γίνει από το σημείο που έπεσε ο quarterback. Επιπλέον αν ο τελευταίος χάσει την μπάλα, τότε έχουμε fumble και η μπάλα γίνεται διεκδικήσιμη. Το sack είναι ένα αξιοζήλευτο κατόρθωμα για κάθε αμυντικό, αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο αφού οι καλύτεροι παίκτες σπανίως κάνουν πάνω από 10-15 sacks σε μία σεζόν.
⁵ Slide, scat, squeeze: Είδη κάλυψης των επιθετικών linemen στον quarterback. Ανάλογα με το σύστημα που έχει επιλεγεί, οι linemen μπορούν να καλύψουν χώρο (zone protection scheme), να μπλοκάρουν σε άμυνα ένας εναντίον ενός, να περιμένουν τους αμυντικούς να έρθουν πάνω τους ή να τους ωθήσουν προς τα πλάγια κλπ.
⁶ Pass rusher: Ο αμυντικός που έχει κύρια αποστολή να κινηθεί προς τον quarterback ώστε να δυσκολέψει την πάσα ή ιδανικά να κάνει sack. Για προφανείς λόγους είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος στα συστήματα passing.